Het paardengebit: alles wat je moet weten
Het paardengebit: alles wat je moet weten
Het gebit van een paard is van cruciaal belang voor de gezondheid en het welzijn van het dier. Paarden gebruiken hun gebit niet alleen om voedsel te kauwen, maar ook om hun lichaam in balans te houden en optimaal te presteren. In dit nieuwsbericht leggen we uit hoe het paardengebit is opgebouwd, hoe paarden hun gebit gebruiken en hoe je het paardengebit het beste kunt (laten) onderhouden.
De opbouw van het paardengebit
Paarden worden geboren met een melkgebit, dat later plaatsmaakt voor het blijvende gebit. Een veulen wordt geboren met enkele snijtanden, en binnen enkele weken komen de overige melktanden door. Het melkgebit bestaat uit 24 tanden en kiezen. De wisseling naar het blijvende gebit begint rond de leeftijd van 2,5 jaar en is meestal voltooid tegen de tijd dat het paard 5 jaar oud is. Het volwassen gebit bestaat uit 36 tot 44 tanden en kiezen, afhankelijk van het geslacht en de aanwezigheid van bepaalde tanden zoals hengstentanden (ook wel haaktanden genoemd).
Het paardengebit bestaat uit:
- Snijtanden (incisivi): Deze bevinden zich aan de voorkant van de mond en worden gebruikt om gras en hooi af te snijden.
- Haaktanden (canini): Deze komen vooral voor bij hengsten en ruinen en hebben geen directe functie bij het eten.
- Voorkiezen en kiezen (premolaren en molaren): Deze bevinden zich aan de zijkanten van de mond en zorgen voor het malen en vermalen van voedsel.
Paarden hebben een continu groeiend gebit. De tanden en kiezen slijten door het kauwen, wat noodzakelijk is om problemen zoals haken of scherpe randen te voorkomen.
Wat gebeurt er als een paard een tand verliest?
Net als bij mensen kan een paard door ouderdom, slijtage of een ongeluk een tand verliezen. In veel gevallen past het gebit zich hierop aan, maar het kan ook problemen veroorzaken. Wanneer een kies ontbreekt, kunnen de tegenoverliggende kiezen te lang doorgroeien, wat het kauwproces belemmert. Dit kan leiden tot pijn, moeilijk eten en gewichtsverlies. Regelmatige gebitscontroles helpen om deze problemen op tijd te signaleren en te behandelen.
Hoe gebruikt een paard zijn gebit?
Het kauwproces bij paarden is anders dan bij mensen. Een paard maalt zijn voedsel met een zijwaartse beweging van de kaken, waardoor het hooi en gras goed wordt vermalen voordat het wordt doorgeslikt. Dit voorkomt problemen bij de spijsvertering en zorgt ervoor dat voedingsstoffen optimaal worden opgenomen.
Omdat paarden in de natuur de hele dag door kleine beetjes eten is een gezond paardengebit essentieel voor hun spijsvertering. Een slecht onderhouden paardengebit kan leiden tot vermagering, koliek of zelfs gedragsproblemen door pijn in de mond.
Waar gebruikt een paard zijn tanden nog meer voor?
Naast het kauwen van voedsel gebruiken paarden hun tanden ook op andere manieren:
- Sociale interactie: Paarden gebruiken hun gebit om onderling rangorde te bepalen. Ze kunnen speels of juist dominant bijten naar soortgenoten.
- Verdediging: In bepaalde situaties kan een paard zijn tanden inzetten om zich te verdedigen tegen roofdieren of andere paarden.
- Verzorging: Paarden gebruiken hun tanden om zichzelf en anderen te 'groomen'. Dit doen ze door met hun tanden zachtjes over elkaars huid te gaan, wat de onderlinge band versterkt.
- Omgeving verkennen: Vooral jonge paarden gebruiken hun tanden om objecten in hun omgeving te onderzoeken, door eraan te knabbelen of te kauwen.
Hoe vaak moet het paarden gebit gecontroleerd worden?
De frequentie van gebitscontroles is afhankelijk van de leeftijd van het paard:
- Veulens en jonge paarden (tot 5 jaar): Omdat jonge paarden hun melkgebit wisselen en hun blijvende tanden en kiezen doorkomen, is het belangrijk om hun gebit elke 6 maanden te laten controleren. Dit voorkomt problemen zoals verkeerde tandstand of doorkomende wolfskiezen.
- Volwassen paarden (5 tot 15 jaar): Voor de meeste volwassen paarden volstaat een jaarlijkse controle. Tijdens deze controle worden scherpe randen en andere onregelmatigheden in het gebit bijgewerkt.
- Oudere paarden (15 jaar en ouder): Oudere paarden hebben vaak te maken met slijtage of het verlies van tanden en kiezen. Voor hen is het aan te raden het gebit minstens twee keer per jaar te laten controleren om kauwproblemen en gewichtsverlies te voorkomen.
Het onderhouden van het paardengebit
Een goed onderhoud van het paardengebit is noodzakelijk om gezondheidsproblemen te voorkomen. Hier zijn enkele belangrijke aandachtspunten:
- Regelmatige controle: Laat het paardengebit minstens één keer per jaar controleren door een gespecialiseerde paardentandarts of dierenarts.
- Voorkomen van haken en scherpe randen: Door ongelijkmatige slijtage kunnen scherpe punten ontstaan op de kiezen, wat pijn veroorzaakt bij het eten en het dragen van een bit.
- Let op signalen van gebitsproblemen: Symptomen zoals moeilijk eten, gewichtsverlies, speekselen, stinken uit de mond of proppen maken van voedsel kunnen wijzen op problemen met het paardengebit.
- Juiste voeding: Voldoende ruwvoer stimuleert het natuurlijke slijtageproces van het gebit. Hardere structuren zoals takken of speciale kauwspeeltjes kunnen ook helpen.
Wie kan het gebit van een paard controleren?
Het gebit van een paard moet gecontroleerd en onderhouden worden door een professional. Er zijn verschillende specialisten die hiervoor in aanmerking komen:
- Paardentandarts (equine dentist): Dit zijn specialisten die zich specifiek richten op de gebitsverzorging van paarden. Ze beschikken over de juiste kennis en apparatuur om gebitsproblemen te diagnosticeren en te behandelen.
- Dierenarts met gebitsspecialisatie: Sommige dierenartsen hebben zich gespecialiseerd in tandheelkunde voor paarden en kunnen gebitscontroles en behandelingen uitvoeren.
- Gebitsverzorgers (equine dental technicians): In sommige landen zijn er gebitsverzorgers die, na een erkende opleiding, bevoegd zijn om bepaalde gebitsbehandelingen uit te voeren. Ze werken vaak samen met dierenartsen en paardentandartsen.
Een ervaren professional zal tijdens de controle letten op slijtage, haken, tandverlies en andere mogelijke problemen. Indien nodig kan het gebit worden bijgevijld of kunnen verdere behandelingen worden uitgevoerd om het comfort en de gezondheid van het paard te waarborgen.
Conclusie
Het is dus wel duidelijk dat het paardengebit essentieel is voor de gezondheid van een paard. Een goed functionerend paardengebit zorgt ervoor dat het dier goed kan eten, comfortabel kan werken en geen last heeft van pijnlijke gebitsproblemen. Daarnaast gebruiken paarden hun tanden ook voor sociale interactie, verdediging en verzorging. Door regelmatige controles en een goede voeding kun je problemen voorkomen en ervoor zorgen dat jouw paard een gezond en sterk gebit behoudt.
De juiste voeding is daarbij ook van groot belang. Daarom hebben we ook een artikel geschreven over wat paarden mogen eten. Maar ook hele andere informatie zoals hoe paarden zich schoon houden of een compleet overzicht met paardenweetjes. We hebben zelfs een complete kennisbank met een groot aantal artikelen die gaan over paarden en pony's.
